Στις 15 και στις 22 Ιουνίου το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς πραγματοποίησε δύο εκδηλώσεις, στη Θεσσαλονίκη και στην Αθήνα, με την φιλόσοφο καθηγήτρια και ριζοσπάστρια φεμινίστρια Σίλβια Φεντερίτσι με τίτλους «Γυναίκες, Σώμα και Κοινωνική Αναπαραγωγή» και «Πρωταρχική συσσώρευση, παγκοσμιοποίηση, αναπαραγωγή και ριζοσπαστικοί ορίζοντες στην εποχή της λιτότητας».
Η Σίλβια Φεντερίτσι είναι ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστήμιου Χόφστρα. Τα θεωρητικά της ενδιαφέρονται εκτείνονται από το πεδίο της πολιτικής φιλοσοφίας, της κοινωνικής θεωρίας ως αυτό της ριζοσπαστική φεμινιστικής θεωρίας και πολιτικής. Ήδη, από την δεκαετία του εβδομήντα μέχρι σήμερα η δουλειά της Φεντερίτσι πετυχαίνει να γεφυρώσει ή να συνθέσει μέσα από τις διαφοροποιήσεις τους τις θεωρητικές επεξεργασίες του κριτικού μαρξισμού, της αυτονομίας και της ριζοσπαστικής φεμινιστικής θεωρίας με τις εμπειρίες του φεμινιστικού κινήματος, των εργατικών διεκδικήσεων καθώς και των άλλων σύγχρονων διεκδικητικών κοινωνικών κινημάτων.
Αναδεικνύοντας μέσα από τις κύριες θεωρητικές και ερευνητικές της ενασχολήσεις το έμφυλο και φυλετικό υπόβαθρο των διαδικασιών αναπαραγωγής του κυρίαρχου μοντέλου συσσώρευσης η Φεντερίτσι εισήγαγε ένα πρότυπο ανάλυσης της ιστορικής εξέλιξης του κυρίαρχου κοινωνικού καταμερισμού και της μετάβασης από την φεουδαρχία στον καπιταλισμό. Στο σημαντικό της κείμενο Ο Κάλιμπαν και η μάγισσα. Γυναίκες, σώμα και πρωταρχική συσσώρευση (Εκδόσεις των Ξένων 2011), συνθέτει τις θεωρίες για την πρωταρχική συσσώρευση με τις φουκωικής έμπνευσης αναλύσεις της συμβολής των πρακτικών κανονικοποίησης και πειθάρχησης των σωμάτων των γυναικών στην ανάδυση και επικράτηση του βιομηχανικού καπιταλισμού.
Σήμερα, τα ενδιαφέροντα της επικεντρώνουν στις κοινωνικές συνέπειες της σύγχρονης κρίσης του νεοφιλελευθερισμού, αναδεικνύοντας τις έμφυλες και φυλετικές διαστάσεις της στρατηγικής για την αναπαραγωγή-αντιμετώπιση της κρίσης του κυρίαρχου μοντέλου οικονομικής και κοινωνικής οργάνωσης.
Ειδικότερα, η κοινωνική γεωγραφία που διαμορφώνεται στο χώρο της Λατινικής Αμερικής, καθώς και οι πολιτικές και κοινωνικές διεργασίες που συμβαίνουν εκεί ενώ συμπληρώνονται σχεδόν σαράντα χρόνια από τότε που η περιοχή αποτέλεσε το πρώτο ιστορικό «πείραμα» εφαρμογής του νεοφιλελευθερισμού στην καθαρή μορφή του, φαίνεται πως απασχολούν έντονα σήμερα την Σίλβια Φεντερίτσι. Η περιπέτεια της ανάδυσης των εναλλακτικών παραδειγμάτων κοινωνικής οργάνωσης παραπλεύρως της κυρίαρχης και ειδικότερα η μελέτη της εσωτερικής ζωής των αυτοοργανωμένων κοινοτήτων και των μετασχηματιστικών τους επιδράσεων στις υλικές συνθήκες της καθημερινότητας αλλά και στην πολιτική κουλτούρα αναδεικνύονται σε κομβικής σημασίας μελέτες πεδίου.
Θέματα όπως η ρευστοποίηση των παραδοσιακών οικογενειακών σχέσεων, η εμφάνιση ενός ριζοσπαστικού προτύπου μητρότητας – ανατροφής παιδιών μέσα σε ένα συλλογικό πλαίσιο και ως συνέπεια αυτού η αποδυνάμωση των επικυριαρχικών όψεων της κανονιστικής αρρενωπότητας αλλά επίσης η εμφάνιση νέου τύπου μεταποιητικών δραστηριοτήτων αναδιατυπώνουν την υπόθεση αναφορικά με τις προοπτικές αμφισβήτησης – αποδυνάμωσης του κυρίαρχου μοντέλου συσσώρευσης μέσα στις συνθήκες που προδιαγράφονται μέσα από την κρίση της αναπαραγωγής του.
Λαμβάνοντας υπόψη και τις ίδιες τις πολιτικές και κοινωνικές εξελίξεις που αναπόφευκτα και με έντονα υλικούς τρόπους επικαθορίζουν και τη συζήτηση που διεξάγεται σήμερα, ερχόμαστε να σκεφτούμε ξανά αναφορικά με τα όρια της άσκησης ριζοσπαστικής πολιτικής μέσα στο πλαίσιο διακρατικών θεσμών που διαμορφώνουν πολιτική με γνώμονα την αναπαραγωγή του κυρίαρχου μοντέλου συσσώρευσης. Από την σκοπιά αυτή -αν επικαλεστούμε τον τίτλο του πρόσφατου συγκεντρωτικού τόμου με έργα της Φεντερίτσι- βρισκόμαστε μάλλον στο Σημείο Μηδέν σε ό,τι αφορά την προοπτική της σύγκρουσης με την πολιτική που καθιερώνει και αναπαράγει εκμεταλλευτικές κοινωνικές σχέσεις. Όπως ανέφερε και η ίδια, «βρισκόμαστε ξανά στο σημείο μηδέν για την αναπαραγωγή μιας κοινωνίας χωρίς εκμετάλλευση».
Οι ομιλίες των εκδηλώσεων υπάρχουν στην ιστοσελίδα του ΙΝΠ.
Α.Κ.