Αποχαιρετώντας τον Leo Panitch, το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς δημοσιεύει σε ηλεκτρονική μορφή στο site του ολόκληρη τη διάλεξη που είχε δώσει το 2008, στο πλαίσιο του θεσμού της Ετήσιας Διάλεξης στη Μνήμη του Νίκου Πουλαντζά, με τίτλο “Το κράτος στην τρέχουσα καπιταλιστική κρίση και η στρατηγική της Αριστεράς τον 21ο αιώνα” (πρόλογος Μιχάλης Σπουρδαλάκης).

Στη διάλεξή του – που συνέπεσε με την κορύφωση της νεανικής εξέγερσης στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2008 – ο Leo Panitch αναφέρθηκε στα χαρακτηριστικά της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που τότε είχε μόλις ξεσπάσει, εξηγώντας τον ιδιαίτερο ρόλο που έπαιξε το χρηματοπιστωτικό σύστημα στον καπιταλισμό του ύστερου 20ου αιώνα, μετά την κρίση του 1970, μέσα από δύο θεμελιώδεις διαδικασίες : τη χωρική επέκταση του καπιταλισμού, που απαίτησε από το χρηματοπιστωτικό σύστημα να να συμβάλει στη διευκόλυνση των ξένων επενδύσεων και του εμπορίου μέσω της αντιστάθμισης και της διασποράς των κινδύνων που εμπλέκονται στην παγκόσμια ολοκλήρωση, και το ρόλο που έπαιξε αυτό στην εμβάθυνση των καπιταλιστικών σχέσεων σε όλο τον κόσμο. Όπως εξήγησε ο Leo Panitch η εξέλιξη αυτή δεν θα είχε καταστεί εφικτή χωρίς την παρέμβαση του κράτους, και ιδιαίτερα των ΗΠΑ και των κρατών της Ε.Ε.

Σε ό,τι αφορά τη στρατηγική της Αριστεράς απέναντι στην τότε κρίση – με επιχειρήματα εξαιρετικής επικαιρότητας και σήμερα – ο Leo Panitch είχε ταχθεί υπέρ της μετατροπής ολόκληρου του τραπεζικού συστήματος σε επιχείρηση κοινής ωφέλειας και του δημόσιου ελέγχου των τραπεζών, όχι απλώς επειδή είναι “too big to fail”, αλλά προκειμένου να μετασχηματιστεί συνολικά η λειτουργεία του τραπεζικού συστήματος, επικρίνοντας ως υπερβολικά μετριοπαθείς τις προτάσεις της – με την ευρεία έννοια – Αριστεράς εκείνης της περιόδου. Μάλιστα, ήδη από τότε ο Leo Panitch υπογράμμιζε την ανάγκη ύπαρξης δομημένων πολιτικών κινημάτων που θα έθεταν ως στόχο την αμφισβήτηση της κρατικής εξουσίας και τον μετασχηματισμό του κράτους, στρέφοντας την ελπίδα του στα νέα (τότε) κόμματα της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ευρώπη. Κατονόμασε δε ως τη μεγαλύτερη στρατηγική πρόκληση για την Αριστερά τον εκδημοκρατισμό του κράτους, υπό δύο έννοιες : αφ’ ενός τη στήριξη των αντιπροσωπευτικών θεσμών, των ελευθεριών του συνεταιρίζεσθαι, του λόγου και της ενημέρωσης, ώστε να βρεθεί ένας τρόπος οι αντιπρόσωποι να είναι πραγματικά υπόλογοι, αφ’ ετέρου με τη δημιουργία ενός κράτους που δεν θα φοβούνται οι άνθρωποι, από το οποίο δεν θα νιώθουν αποξενωμένοι, αλλά θα ταυτίζονται μαζί του.

 

Ολόκληρη η διάλεξη της ετήσιας διάλεξης του Leo Panitch βρίσκεται διαθέσιμη σε ηλεκτρονική μορφή εδώ : https://poulantzas.gr/ekdoseis/lio-panits-to-kratos-stin-trechousa-kapitalistiki-krisi-kai-i-stratigiki-tis-aristeras-ton-21o-aiona/