Ανοιχτή επιστολή προς την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, τον Αντιπρόεδρο, Frans Timmermans, τον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο, Valdis Dombrovskis, και την Επίτροπο για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες, την Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα και την Ένωση των Κεφαλαιαγορών, Mairead McGuinness, απέστειλαν 57 οργανώσεις από όλη την Ευρώπη, μεταξύ των οποίων και το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, εκφράζοντας τις ανησυχίες τους για τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τη «βιώσιμη χρηματοδότηση» και το ρόλο του χρηματοπιστωτικού τομέα στην δίκαιη πράσινη μετάβαση.
Όπως αναφέρεται – μεταξύ άλλων – στο σχετικό δελτίο τύπου:
Με τη Συμφωνία του Παρισιού, η Ε.Ε. και τα κράτη μέλη της δεσμεύτηκαν «να κάνουν τις χρηματοδοτικές ροές συμβατές με μία πορεία προς χαμηλές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και μια κλιματικά ανθεκτική ανάπτυξη» (Άρθρο 2.1.c.). Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε. αναθέτει έναν κομβικό ρόλο στον ιδιωτικό χρηματοπιστωτικό τομέα ως προς την υποστήριξη των πράσινων φιλοδοξιών της. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά συγκεκριμένες πολιτικές πρωτοβουλίες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ολόκληρη η Ευρωπαϊκή Ένωση υποχωρούν από φιλόδοξους στόχους.
Πενήντα επτά οργανώσεις έστειλαν επιστολή προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκφράζοντας τις ανησυχίες τους ότι η επερχόμενη νέα εκδοχή της στρατηγικής για τη βιώσιμη χρηματοδότηση δεν θα περιλαμβάνει τα αναγκαία εργαλεία ώστε να στρέψει επενδύσεις από επιβλαβείς προς βιώσιμες δραστηριότητες. Αυτό έρχεται σε συνέχεια μιας μακράς συζήτησης σχετικά με την ταξινόμηση των βιώσιμων δραστηριοτήτων (ή «Πράσινη Ταξινόμηση»), η οποία κινδυνεύει να αποδυναμωθεί σοβαρά.
Οι ακτιβιστές υποστηρίζουν ότι υπάρχει μεγάλη ανάγκη να σηματοδοτηθεί ότι η ΕΕ θα εξακολουθήσει να στοχεύει σε αποτελεσματικά μέτρα για την μεταστροφή των χρηματοοικονομικών ροών, ιδίως με τέσσερις τρόπους που εξηγούνται στην επιστολή. Πρώτον, η ΕΕ πρέπει να αποκλείσει σαφώς «ενεργητικά στοιχεία έντασης άνθρακα, όπως το φυσικό αέριο, ή ενέργεια υψηλού κινδύνου, όπως η πυρηνική ενέργεια» από την Πράσινη Ταξινόμηση. Τα υπόλοιπα τρία σημεία αφορούν πρωτοβουλίες που πρέπει να συμπεριληφθούν στη νέα στρατηγική. Για να μπορέσει η ΕΕ να στρέψει τις χρηματοδοτικές ροές μακριά από επιβλαβείς επενδύσεις, χρειάζεται μια νέα ταξινόμηση για να καθοριστεί τι μπορεί να θεωρηθεί ως ρυπογόνα δραστηριότητα. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να χρησιμεύσει ως βάση για ρυθμιστικές πρωτοβουλίες σε τομείς όπως ο τραπεζικός. Τέλος, πρέπει να θεσπιστούν ελάχιστα πρότυπα για τα επενδυτικά προϊόντα που ονομάζονται «βιώσιμα», εάν η στρατηγική αυτή δεν πρόκειται να μετατραπεί σε «πράσινο ξέπλυμα».
Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το πρωτότυπο δελτίο τύπου του δικτύου Change Finance που ανέλαβε την πρωτοβουλία σύνταξης της επιστολής και συλλογής των υπογραφών εδώ : https://www.changefinance.org/2021/06/24/press-release-in-peril-eus-commitment-to-paris-agreement-on-finance/
Ακολουθεί η επιστολή μεταφρασμένη στα ελληνικά :
ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ
Για μια ανανεωμένη Ευρωπαϊκή Στρατηγική
Βιώσιμης Χρηματοδότησης
Προς τους :
- Ursula von der Leyen, Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
- Frans Timmermans, Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
- Valdis Dombrovskis, Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
- Mairead McGuinness, Επίτροπο για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες, την Χρηματοπιστωτική Σταθερότητα και την Ενωση των Κεφαλαιαγορών
Βρυξέλλες, 24 Ιουνίου 2021
Κυρία Πρόεδρε, Κύριοι Αντιπρόεδροι και Επίτροποι
Εάν υπήρξε ποτέ η στιγμή που οι πολίτες επιθυμούσαν τολμηρά βήματα προς μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομία και κοινωνία, αυτή είναι τώρα.
Είναι αξιέπαινο το γεγονός ότι η Ε.Ε. έθεσε την κλιματική αλλαγή σε εξέχουσα θέση στην ατζέντα της.
Τώρα, το κρίσιμο είναι να αξιοποιήσετε στο έπακρο τις τεράστιες ευκαιρίες, τη μεγάλη δυναμική που έχετε ενώπιόν σας ως πολιτικοί τους επόμενους αποφασιστικούς μήνες. Και αυτό απαιτεί μεγάλο πολιτικό θάρρος και σταθερή ηγεσία, όπως παρουσιάζεται μόνο μερικές φορές στη ζωή ενός ατόμου.
Ανησυχούμε ιδιαίτερα για το πώς μέρος της ευρωπαϊκής βιομηχανίας – και μεγάλοι παίκτες του χρηματοπιστωτικού τομέα – αντέδρασαν με σκληρές εκστρατείες για να αποδυναμώσουν τα σχέδια για μια ισχυρή, εμπνευσμένη Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία. Η συνεχής πίεση από αυτούς τους τομείς, καθώς και από ορισμένα κράτη μέλη, απειλούν να καταστήσουν τους στρατηγικούς στόχους των μέτρων της Ε.Ε κατά της κλιματικής αλλαγής απατηλούς. Ενώ οι χρηματοοικονομικές εταιρείες και τα πολυάριθμα λόμπι έχουν προνομιακή πρόσβαση στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων, η κοινωνία των πολιτών βλέπει τις εκκλήσεις της και τις συνεισφορές της στις διαβουλεύσεις να αγνοούνται. Μια τέτοια προσέγγιση δεν οδηγεί σε μια πράσινη ούτε σε μια δίκαιη μετάβαση.
Με αυτήν την επιστολή, στοχεύουμε στο να δώσουμε προτεραιότητα στο δημόσιο συμφέρον στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση.
Είναι απολύτως σαφές (πλέον ακόμη και για τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας[1]) ότι οι χρηματοοικονομικές ροές πρέπει να διοχετευθούν από μη βιώσιμες σε βιώσιμες δραστηριότητες και ότι οι επενδύσεις στην παραγωγή και την υποδομή ορυκτών καυσίμων πρέπει να σταματήσουν αμέσως. Είναι επίσης πολύ σαφές ότι αυτό πρέπει να γίνει με ταχύ ρυθμό.
Τον Ιούλιο, λοιπόν, αναμένουμε ότι η Ανανεωμένη Στρατηγική της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση θα προτείνει ισχυρά εργαλεία και νόμους για την επίτευξη της απαραίτητης αλλαγής. Το γεγονός ότι οι 16 μεγαλύτερες τράπεζες της Ε.Ε έχουν χορηγήσει δάνεια αξίας 560 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ορυκτά καύσιμα μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Παρισίων, δείχνει ότι τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα δεν έχουν δεσμευτεί ώστε να αποτρέψουν την καταστροφική κλιματική αλλαγή[2]. Αυτό είναι το αποτέλεσμα του γεγονότος ότι οι νόμοι δεν καθιστούν υποχρεωτική τη χρηματοδότηση πράσινων ή μεταβατικών δραστηριοτήτων, ούτε την κατάργηση των επενδύσεων σε ορυκτά καύσιμα. Είναι συνέπεια του ότι ένα ευρύ φάσμα οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών παραμερίζονται ή δεν εισακούονται, καθώς απαιτούν ισχυρή δημόσια ηγεσία προς μια δίκαιη μετάβαση.
Θέλουμε να επαναλάβουμε ότι διεκδικούμε και αναμένουμε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να θέσει υψηλούς στόχους σε σχέση με τα ακόλουθα τέσσερα βασικά ζητήματα:
- Αναμένουμε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τηρήσει τα αυστηρά επιστημονικά κριτήρια που καθορίζουν τις περιβαλλοντικά βιώσιμες δραστηριότητες (η «Πράσινη Ταξινόμηση»).
Αναμένουμε από την Επιτροπή να αποκλείσει δραστηριότητες που δεν μπορούν να θεωρηθούν βιώσιμες αντικαταστάσεις για τα ορυκτά καύσιμα, όπως καύση δέντρων, ή ενεργητικά στοιχεία υψηλής έντασης άνθρακα, όπως το αέριο, ή ενέργεια υψηλής επικινδυνότητας όπως η πυρηνική ενέργεια[3].
Οι ταξινομήσεις της Ε.Ε πρέπει να είναι υποχρεωτικές για τα κλιματικά, πράσινα, κοινωνικά και βιώσιμα χρηματοοικονομικά προϊόντα. Ως εκ τούτου, το πρότυπο της Ε.Ε για τα Πράσινα Ομόλογα, βάσει της πράσινης ταξινόμησης, δεν θα πρέπει να είναι εθελοντικό, όπως ανακοίνωσε η Επίτροπος McGuinness: Αυτό είναι αντίθετο με αυτό που πρότεινε η κοινωνία των πολιτών στις διαβουλεύσεις[4].
- Πρέπει να σταματήσουν επειγόντως οι επενδύσεις σε ορυκτά καύσιμα. Αυτό πρέπει να διευκολυνθεί από μια «επιβλαβή ταξινόμηση» της Ε.Ε.
Η προαναφερθείσα έκθεση του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας και το πρόσφατο ανακοινωθέν για το κλίμα και το περιβάλλον της G7, στο οποίο συμμετέχει η Ε.Ε[5], σας παρέχουν ισχυρή πολιτική υποστήριξη ως προς το ότι η χρηματοδότηση ορυκτών καυσίμων πρέπει να εξαλειφθεί αμέσως στην Ε.Ε.
Μια ταξινόμηση ρυπογόνων δραστηριοτήτων θα εντοπίσει τις χρηματοοικονομικές ροές που πρέπει να καταργήσουμε και αποτελεί προϋπόθεση για την έγκριση και την επιβολή κανόνων. Είναι ένας απαραίτητος τρόπος να παρέχουμε σαφήνεια για τη μετάβαση και ίσους όρους ανταγωνισμού για πολλές πρωτοβουλίες και υποσχέσεις εθελοντικής εκποίησης στην αγορά. Θα βοηθούσε στην αποφυγή δημιουργίας επικίνδυνων στοιχείων ενεργητικού τα οποία μετατρέπονται σε αδρανή (stranded assets).
Η Επιτροπή δεν πρέπει να αφήσει τις πιέσεις των λόμπι εναντίον μιας τέτοιας ταξινόμησης να μειώσουν τις φιλοδοξίες της. Αντ ‘αυτού, θα πρέπει να χρησιμοποιήσει τις φιλοδοξίες αυτές ως εργαλείο για την ανάπτυξη ενός είδους κανονισμού που θα εγγυάται όχι μόνο περισσότερες πράσινες επενδύσεις, αλλά και την απαραίτητη μείωση των επιβλαβών επενδύσεων.
- Απαιτούνται ισχυροί τραπεζικοί κανόνες για να καταστεί βιώσιμο το τραπεζικό σύστημα.
Μερικές τράπεζες συμμετέχουν σε φιλόδοξες συνεισφορές στον αγώνα κατά της αλλαγής του κλίματος, αλλά οι περισσότερες όχι. Ο τραπεζικός τομέας κατέχει ένα θλιβερό ρεκόρ: το 92,9% των στοιχείων ενεργητικού των μεγάλων τραπεζών της Ε.Ε δεν είναι ευθυγραμμισμένα με κλιματικές προδιαγραφές[6]. Αυτό δείχνει την απόλυτη ανάγκη για ρυθμιστική παρέμβαση με νόμο. Αυτό μπορεί να γίνει μέσω της ενσωμάτωσης της κλιματικής αλλαγής σε κανόνες διαχείρισης κινδύνων ή με την επιβολή υψηλότερων κεφαλαιακών απαιτήσεων, για παράδειγμα, για επενδύσεις σε υποδομές φυσικού αερίου, πετρελαίου ή άνθρακα[7]. Μπορεί επίσης να γίνει με την υιοθέτηση υποχρεωτικής ευθυγράμμισης με τη Συμφωνία των Παρισίων για όλες τις τραπεζικές δραστηριότητες. Το μοντέλο αυτορρύθμισης, όπως προωθείται από τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τα λόμπι του, θα έχει ελάχιστο ή καθόλου αντίκτυπο και πρέπει να απορριφθεί σαφώς στη νέα Στρατηγική.
- Πρέπει να υπάρχουν σαφή και υψηλού επιπέδου ελάχιστα πρότυπα για επενδυτικά προϊόντα που αυτοαποκαλούνται «βιώσιμα».
Η εκθετική ανάπτυξη του ESG (ΠΚΔ: Περιβάλλον, Κοινωνία και Διακυβέρνηση) και των λεγόμενων βιώσιμων funds που δημιουργούνται είναι αξιοσημείωτη. Αποδεικνύει το γεγονός ότι πολλοί επενδυτές έχουν ανακαλύψει τη στρατηγική σημασία της συμμετοχής σε μια δίκαιη και βιώσιμη οικονομία. Για υγιείς επιχειρηματικούς λόγους.
Ορισμένοι ισχυροί διαχειριστές στοιχείων ενεργητικού, ωστόσο, εξακολουθούν να ασκούν πιέσεις κατά των νέων κανόνων της Ε.Ε που έχουν σχεδιαστεί για τη βελτίωση της σαφήνειας και της διαφάνειας τέτοιων προϊόντων. Επομένως, χρειαζόμαστε αυστηρούς και υποχρεωτικούς κανόνες για τη νέα στρατηγική για τη βιώσιμη χρηματοδότηση. Το «περιβαλλοντικό ξέπλυμα», η δήθεν δηλαδή προστασία του περιβάλλοντος, πρέπει να αποφευχθεί με κάθε κόστος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να διασφαλίσει, μέσω κανονισμών, ότι τα νέα χρηματοπιστωτικά προϊόντα δεν επενδύουν στους ρυπογόνους και επιβλαβείς για το κλίμα τομείς, όπως ο άνθρακας. Αυτή τη στιγμή, οι μεγαλύτεροι διαχειριστές στοιχείων ενεργητικού, που υπάρχουν στην Ευρώπη αποτυγχάνουν να καταργήσουν σταδιακά τον άνθρακα και να εφαρμόσουν επενδυτικούς περιορισμούς για να απαλλάξουν τα χαρτοφυλάκια τους από τον άνθρακα[8].
Θα σας υποστηρίξουμε στην εφαρμογή μιας φιλόδοξης στρατηγικής κατά της αλλαγής του κλίματος και μιας ακόμη πιο φιλόδοξης Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση, ωστόσο:
Κατά την ολοκλήρωση της νέας Στρατηγικής για τη Βιώσιμη Χρηματοδότηση, οι υπογράφοντες αναμένουν να ακουστεί η φωνή τους, καθώς και οι απόψεις της κοινωνίας των πολιτών στις διαβουλεύσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να επιδείξει πολιτική βούληση ώστε το χρηματοπιστωτικό σύστημα να διαδραματίσει τον ρόλο του στην απαιτούμενη μετάβαση.
Η πρωτότυπη επιστολή βρίσκεται αναρτημένη εδώ : https://www.changefinance.org/wp-content/uploads/2021/06/Open-letter-A-strong-renewed-sustainable-finance-strategy.pdf
* Την επιστολή υπογράφουν οι εξής οργανώσεις :
Africa Europe Faith & Justice Network
Amazon Watch
Association for Farmers Rights Defense (AFRD Georgia)
ASUFIN (Asociación Usuarios Financieros)
Attac Austria
Attac France
Attac Germany, Financial Markets & Tax Working Group (AGFS)
Attac Liège
Attac Switzerland
Attac Wallonie-Bruxelles
Attac Zurich
BankTrack
Both ENDS
Bürgerbewegung Finanzwende
Centre for Research on Multinational Corporations (SOMO)
Clean Air Action Group – Hungary
Corporate Europe Observatory
E3G – Third Generation Environmentalism
Ekobanken medlemsbank
Ekumenická akademie (Ecumenical Academy)
etika
EuroMemo Group
Fair Finance International
Fair Finance Netherlands (Eerlijke Geldwijzer)
FEBEA – European Federation of Ethical Banks and Alternative Financiers
FETS – Finançament Ètic i Solidari
Financité
Fondazione Finanza Etica
Friends of the Earth Europe
Friends of the Earth France
Friends of the Earth Netherlands- Milieudefensie
Fund Our Future
Global Alliance for Banking on Values
GLS Bank
Institut Veblen pour les réformes économiques
Lithuanian Consumers Alliance
MagNet Hungarian Community Bank
Merkur Andelskasse
Nicos Poulantzas Institute
Open Society European Policy Institute
Positive Money
Positive Money Europe
Post Growth Institute
Rainforest Action Network
Reclaim Finance
ReCommon
ShareAction
Show Me Finance
Sinergia Animal
SOS Faim Luxembourg
SÜDWIND-Institut
Talousdemokratia – Economic Democracy Finland
Transport & Environment
urgewald
Vert d’Iris International
Wellbeing Economy Alliance
Zukunftskonvent Germany
[1] Net-Zero By 2050, a startling new report by the International Energy Agency, May 2021
[2] Banking on Climate Chaos 2021, Rainforest Action Network et al, March 2021
[3] Taxonomy Regulation, See Article 10.2
[4] Consultation on the renewed sustainable finance strategy, all responses available, April – July 2020
[5] Joint commitments: G7 Climate and Environment Ministers, May 2021
[6] Mapping climate risk: Main findings from the EU-wide pilot exercise, European Banking Authority, May 2021
[7] Letter to EU policymakers to close the climate finance doom loop, Finance Watch, May 2021
[8] Slow Burn: The asset managers betting against the planet, Reclaim Finance et al, April 2021