Δημοσιεύτηκε η 9η κατά σειρά έκδοση της περιοδικής ανάλυσης των πολιτικών ερευνών του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς, Εκλογικές Τάσεις, σε επιμέλεια των Δανάης Κολτσίδα, πολιτικής επιστήμονα και διευθύντριας του ΙΝΠ, και Κώστα Πουλάκη, μαθηματικού. Η μελέτη καλύπτει την περίοδο από τον Αύγουστο ως τα μέσα Νοεμβρίου του 2021 και παρουσιάζει τα κυριότερα ευρήματα των πολιτικών ερευνών που δημοσιεύτηκαν κατά την περίοδο αυτή, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο.

 

Μερικά βασικά σημεία της ανάλυσης :

Σε σχέση με την πολιτική περίοδο που διανύουμε, στην ανάλυση τονίζεται ιδιαίτερα ότι «ο πολιτικός χρόνος πύκνωσε απότομα λόγω των πολλών και σημαντικών γεγονότων που καταγράφηκαν», υπενθυμίζοντας τις πυρκαγιές και τις πλημμύρες που ακολούθησαν, τις εξελίξεις στην ανώτατη εκπαίδευση και την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής, την ακρίβεια, την εξωτερική και αμυντική πολιτική, την επανεμφάνιση της ακροδεξιάς βίας, αλλά και την πανδημία, ως μερικά από τα θέματα που ξεχώρισαν κατά τους συγγραφείς. Αντίστοιχα, σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, τονίζεται ιδιαίτερα η σημασία – και για τις πολιτικές εξελίξεις στη χώρα μας – της αποχώρησης των ΗΠΑ από το Αφγανιστάν και της επανόδου των Ταλιμπάν στην εξουσία, της τριμερούς συμφωνίας AUKUS, των γερμανικών εκλογών και της συνόδου στη Γλασκώβη για το κλίμα, ενώ και τρία περιφερειακής εμβέλειας γεγονότα θεωρούνται σημαντικά για την Ελλάδα: η κυβερνητική κρίση στη Βόρεια Μακεδονία, οι αποκαλύψεις σχετικά με τον πρώην καγκελάριο Kurz της Αυστρίας, αλλά και οι πρόωρες εκλογές στην Πορτογαλία.

Εκκινώντας από τις ευρωπαϊκές και διεθνείς εκλογικές τάσεις, οι συγγραφείς παρουσιάζουν τις διακυμάνσεις της αποδοχής μερικών από τους σπουδαιότερους διεθνείς ηγέτες, τονίζοντας ότι η επίδοση κάθε ηγέτη διαμορφώνεται πλέον από εγχώρια κριτήρια, αφού η οριζόντια τάση συσπείρωσης των πολιτών γύρω από την ηγεσία τους, που παρατηρήθηκε κατά την αρχή της πανδημίας, έχει σταματήσει, ενώ ο εκλογικός κύκλος έχει αποκατασταθεί στις περισσότερες χώρες και η πολιτική ζωή έχει βγει από το ιδιότυπο καθεστώς «αναστολής» λόγω πανδημίας. Σε ό,τι αφορά δε δύο από τις επικείμενες εκλογικές αναμετρήσεις στην Ευρώπη, για τις μεν πορτογαλικές εκλογές του Ιανουαρίου του 2022, οι συγγραφείς εκτιμούν ότι δεν αναμένονται αξιοσημείωτες ανατροπές, ενώ σε σχέση με τη Γαλλία τονίζουν τη συνολική στροφή του γαλλικού πολιτικού σκηνικού προς τα δεξιά.

Στο ειδικό κεφάλαιο που αφιερώνεται στην πανδημία, αξιοποιώντας ποιοτικά ευρήματα των ερευνών του τελευταίου διαστήματος, στην ανάλυση υπογραμμίζεται χαρακτηριστικά ότι, κατά την πλειοψηφία των πολιτών, το τέλος της πανδημίας έχει αρχίσει να μοιάζει με τον ορίζοντα – όσο νομίζουμε ότι το πλησιάζουμε, τόσο απομακρύνεται», γεγονός που εξηγεί αφ’ ενός την ανησυχία, αφ’ ετέρου την κόπωση που καταγράφεται. Όπως μάλιστα τονίζεται, αυτή η κόπωση από τη μακρά διάρκεια της πανδημίας φαίνεται να ευνοεί απόψεις περί υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών, κυρίως για ειδικές κατηγορίες επαγγελματιών, αν και η αυστηροποίηση των μέτρων δεν φαίνεται να επηρεάζει την πρόθεση των ανεμβολίαστων να εμβολιαστούν, σύμφωνα με όσα καταγράφουν σχετικές έρευνες. Εξάλλου, όπως τονίζεται, «οι διαθέσιμες έρευνες δείχνουν ένα βαθύ χάσμα μεταξύ εμβολιασμένων και ανεμβολίαστων, που υπερβαίνει απλώς την τοποθέτησή τους στο συγκεκριμένο θέμα και αγγίζει σχεδόν το σύνολο των κοινωνικών και πολιτικών αντιλήψεων και στάσεων –γεγονός που καθιστά δύσκολη την επικοινωνία και αλληλεπίδραση μεταξύ των ομάδων αυτών».

Σε ό,τι αφορά τα περισσότερο «ποσοτικά» ευρήματα των πολιτικών ερευνών της περιόδου, η ανάλυση αξιοποιεί τριάντα τέσσερις (34) έρευνες που δημοσιεύτηκαν από τον Αύγουστο μέχρι σήμερα, για να καταγράψει τους δείκτες τους οποίους μελετά σταθερά – με την εξαίρεση της δημοτικότητας των πολιτικών αρχηγών, που δεν παρουσιάζεται στη συγκεκριμένη έκδοση των Εκλογικών Τάσεων, λόγω της απώλειας της Φώφης Γεννηματά που μεσολάβησε. Έτσι, σε όλους τους δείκτες που παρακολουθεί σταθερά η μελέτη, καταγράφεται, σύμφωνα με τους συγγραφείς μια προς τα κάτω τάση σύγκλισης των δύο μεγάλων κομμάτων, με την έννοια ότι οι απώλειες του κυβερνώντος κόμματος είναι, τουλάχιστον προς το παρόν, μεγαλύτερες ή ταχύτερες από τα κέρδη της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αναλυτικότερα:

• Ως προς την ικανοποίηση που εκφράζεται από τους πολίτες, σε ό,τι αφορά την κυβέρνηση αυτή παραμένει σχεδόν σταθερή μεσοσταθμικά (+0,8%), ενώ η ικανοποίηση από την αξιωματική αντιπολίτευση, που κρίνεται από τις προτάσεις που καταθέτει, παρουσιάζει μικρή άνοδο (+2,2%).
• Αμετάβλητη παραμένει σε μεγάλο βαθμό η εικόνα ως προς τον δείκτη του καταλληλότερου πρωθυπουργού.
• Απώλειες καταγράφει μεσοσταθμικά η πρόθεση ψήφου προς τη Νέα Δημοκρατία (-3,6%), ενώ οριακά σταθερή παρέμεινε η πρόθεση ψήφου προς τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ (+0,5%) και το ΚΙΝΑΛ (+0,2%), και οριακές απώλειες κατέγραψαν τα υπόλοιπα κοινοβουλευτικά κόμματα της αντιπολίτευσης.
• Ως προς τον δείκτη της συσπείρωσης των ψηφοφόρων της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ αντίστοιχα, η συσπείρωση της ΝΔ παραμένει μεγαλύτερη κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες, αν και η διαφορά της συσπείρωσης των δύο κομμάτων έχει μειωθεί συγκριτικά με την προηγούμενη μελέτη. Το ίδιο ισχύει και για τις εκατέρωθεν μετακινήσεις ψηφοφόρων, μεταξύ των δύο κομμάτων.
• Τέλος, σε ό,τι αφορά την κομματική προέλευση όσων σήμερα ανήκουν στην «αδιευκρίνιστη ψήφο», οι προερχόμενοι από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ φαίνεται «να εγκαταλείπουν σταδιακά την «γκρίζα ζώνη» και ξαναμπαίνουν στο εκλογικό “παιχνίδι”», όπως χαρακτηριστικά σημειώνεται, ενώ στην τρέχουσα περίοδο οι πρώην ψηφοφόροι της ΝΔ του 2019 αποτελούν ένα αυξημένο ποσοστό της αδιευκρίνιστης ψήφου.

Από τα επιμέρους στοιχεία των δημοσκοπήσεων της περιόδου, οι συγγραφείς στέκονται ιδιαίτερα στην εναλλαγή οικονομίας, ακρίβειας και πανδημίας στη λίστα των σημαντικότερων προβλημάτων και στη «συνθήκη πολλαπλών και επάλληλων κρίσεων», που αυτή η εναλλαγή αποτυπώνει, με την κοινωνία να νιώθει, όπως επισημαίνουν, «απροστάτευτη». Με βάση εξάλλου αυτά τα στοιχεία, οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι το «δυνατό σημείο» της κυβέρνησης – πάντα με βάση τις αξιολογήσεις των πολιτών – είναι η ψηφιοποίηση του κράτους, αλλά και η εξωτερική πολιτική και άμυνα, ενώ αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ υπερτερεί στα ζητήματα κοινωνικής πολιτικής και προστασίας των ασθενέστερων.

Ενόψει τέλος και των εν εξελίξει διεργασιών στο κομματικό σύστημα, οι συγγραφείς αναδεικνύουν τη σημασία της εκλογικής διαδικασίας για την ανάδειξη νέου προέδρου στο Κίνημα Αλλαγής, αλλά και της κινητικότητας που παρατηρείται στο χώρο δεξιότερα της Νέας Δημοκρατίας. Λαμβάνοντας δε υπόψη και τις μεγάλες προκλήσεις και μεταβάσεις που προχωρούν στη χώρα μας και διεθνώς και έχουν επιταχυνθεί μέσα στις αλλεπάλληλες κρίσεις, οι συγγραφείς περιγράφουν την τρέχουσα περίοδο ως «περίοδο πολιτικής μετάβασης», θεωρώντας σημαντικό τον συνεδριακό κύκλο στον οποίο βρίσκονται πολλά από τα κυριότερα κοινοβουλευτικά κόμματα, περιλαμβανομένων των δύο μεγαλύτερων, και εκτιμούν ότι ο φετινός χειμώνας θα αποτελέσει «καταλύτη εξελίξεων», από τις οποίες «θα ευνοηθούν πολιτικά οι δυνάμεις που αντιλαμβάνονται έγκαιρα τις τάσεις και, κυρίως, που έχουν τη δυνατότητα να παρεμβαίνουν σε αυτές με προτάσεις».

* Στην τρέχουσα έκδοση συνέβαλε και η συνεργάτης του ΙΝΠ, Γεωργία Δούκα, την οποία οι συγγραφείς ευχαριστούν θερμά.

** Δείτε όλα τα γραφήματα που περιλαμβάνονται στην ανάλυση σε μορφή gallery εδώ : https://poulantzas.gr/wp-content/uploads/2021/11/Eklogikes-Taseis-9_Graphs.pdf

 

Download (PDF, Unknown)