Το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με τον Όμιλο Φίλων Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς της πόλης διοργάνωσε ημερίδα με θέμα:
Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης
Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη
Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2018, ώρα 17.30
Δημαρχείο Θεσσαλονίκης
Μετά τα πρόσφατα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό του 2018, πληθαίνουν τα κρούσματα ρατσιστικής βίας και ποικίλων φασιστικών δράσεων ξυπνώντας εφιάλτες του παρελθόντος. Αναρωτιέται κανείς ποιοι είναι οι όροι επιστροφής σε αυτό τον σκοτεινό εαυτό της πόλης και πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί.
Στόχος της ημερίδας είναι να αναζητήσει τρόπους ώστε τα ανοιχτά και μη ανασφαλή πνεύματα, οι δημοκρατικές και ριζοσπαστικές, οι πολιτιστικές δυνάμεις της αγαθής μερίδας της πόλης να διατηρήσουν την κληρονομιά της συλλογικής σιγουριάς, της δημιουργικής διαχείρισης των κοινών αγαθών, της εξωτερίκευσης και επικοινωνίας, εν ολίγοις να συμβάλει στο να κρατηθεί η πόλη σε τροχιά εξόδου στον κόσμο.
Με την ημερίδα επιδιώκουμε να φωτίσουμε “τα εργαστήρια του σκοτεινού Βαρδάρη”, να συνομιλήσουν επιστήμονες και ακτιβιστές. Θα συζητήσουμε στην 1η Συνεδρία με συγγραφείς- λογοτέχνες που διαθέτουν τρόπους μέσα από την τέχνη τους ώστε να φωτίσουμε αυτό το εσωτερικό βραχυκύκλωμα της πόλης που την επαναφέρει στο καταφύγιο και τον συντηρητικό εαυτό της. Εξίσου απαραίτητη και αποκαλυπτική είναι η σύγχρονη δημοσιογραφική και ιστορική έρευνα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάζονται στη 2η Συνεδρία για τα αόρατα δίκτυα αθλητικών σωματείων, ακροδεξιών οργανώσεων και άτυπων οικονομικών παραγόντων στο παρόν καθώς και για την ιστορία του ΠΑΟΚ στο μεσοπόλεμο ως προσπάθεια κατάκτησης της ηγεμονίας στην πόλη από μια νέα ελίτ βενιζελικών Κωνσταντινουπολιτών. Τέλος, στην 3η Συνεδρία με τη βοήθεια θεολόγου και ιστορικού παρουσιάζονται έγκυρα και απροκατάληπτα η δράση των παρεκκλησιαστικών οργανώσεων και των ποικίλων προσφυγικών οργανώσεων.
Η Θεσσαλονίκη, πόλη «θεμελιωμένη» στη εκδίωξη διάφορων εθνοτικών ομάδων, κυρίως δε της πολυπληθούς εβραϊκής κοινότητας, υφίσταται μεταπολεμικά μια «πολιορκία εκ των έσω» από μια τάση υστερόβουλη, συμφεροντολογική χωρίς καμιά συλλογική ευαισθησία, μια τάση κατακτητική κάθε παρελθόντος και παρόντος δημόσιου χώρου με απαραίτητο «πνευματικό συμπλήρωμα» το εθνικό ιδεώδες. Η πλευρά αυτή είχε επικρατήσει έναντι μιας τάσης ιστορικά «αθώας» που ήθελε τη Θεσσαλονίκη πολυφυλετική, ανοιχτή στο μοντέρνο και συγχρόνως χωνευτήρι παραδόσεων. Απέκοπτε τη εσωτερική επικοινωνία μεταξύ των πολλαπλών στοιχείων της ταυτότητας της πόλης, διέλυε κάθε συλλογική διαδικασία της ως πολιτικού σώματος, απέκλειε το μέλλον καθηλώνοντας την πόλη σε αυτισμό, σε εσωτερικό αποκλεισμό ενός μέρους του ίδιου του εαυτού της ως συλλογικού ατόμου.
Το φαινόμενο έχει διαχρονικό χαρακτήρα χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι πάντοτε το ίδιο. Αφετηρία του μπορεί να θεωρηθεί το ολοκαύτωμα και ο εμφύλιος. Οι φασιστικές-εθνικιστικές εξάρσεις παρουσιάζουν μια περιοδικότητα εμφάνισης/απόκρυψης ως αντίδραση στα κινήματα αντίστασης: δολοφονία Λαμπράκη, μεταπολιτευτικά κοινωνικά κινήματα γυναικών, νεολαίας, αστικού χώρου και από τις αρχές του 2000 τα νέα κινήματα εναντίον της παγκοσμιοποίησης. Από τα συλλαλητήρια του ’93 για το Μακεδονικό, τις αντιδράσεις για τη σημαία στις παρελάσεις, την πολυσχιδή δράση της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης και των παραεκκλησιαστικών οργανώσεων, την άνθηση της εθνικιστικο-ρατσιστικής προπαγάνδας και φιλολογίας στα τοπικά κανάλια υπο-κουλτούρας, τις εκδηλώσεις «μνήμης» για τον Μέγα Αλέξανδρο, τη διαμάχη για την επιβολή χριστιανικού χαρακτήρα στη Ροτόντα, την ακύρωση του φεστιβάλ ομοφυλοφυλικών ταινιών, έχει κυλήσει πολύ νερό. Ευτυχώς, τα ποικίλα πολιτιστικά κινήματα συνέβαλαν στην άρση του εσωτερικού αποκλεισμού, στην αποκατάσταση της συλλογικής μνήμης, στην ανάκτηση των δημόσιων χώρων και την αναδιανομή των κοινών αγαθών. Μια ώριμη κουλτούρα συντονισμού, ακτιβισμού και θεσμικής πολιτικής, εν ολίγοις ένα σπάνιο παράδειγμα κοσμο-πολιτικής άνοιξε την πόλη στον κόσμο. Μετά από δέκα χρόνια και σε συνθήκες κρίσης, παραμένει μια θετική δυναμική, εν μέσω σημαντικών μεταβολών, που δεν πρέπει να αντιστραφεί.
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΗΜΕΡΙΔΑΣ
Εισαγωγή
Μιχάλης Μπαρτσίδης, Επιστημονικός Διευθυντής Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς
17.30-17.45 Χαιρετισμοί
Γιάννης Μπουτάρης, Δήμαρχος Θεσσαλονίκης
Ρία Καλφακάκου, Δημοτική Σύμβουλος, επικεφαλής δημοτικής παράταξης “Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη”
Κώστας Δουζίνας, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς
Ημερίδα:Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη (Μέρος 1) from Institouto Nicos Poulantzas on Vimeo.
18.00- 19.00 Συνεδρία 1η
Συντονιστής: Μίλτος Οικονόμου (μέλος του Ομίλου Φίλων ΙΝΠ Θεσσαλονίκης)
Ομιλητής/τρια: Έλενα Χουζούρη, συγγραφέας-κριτικός λογοτεχνίας
Θωμάς Κοροβίνης, συγγραφέας
Ημερίδα:Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη (Μέρος 2) from Institouto Nicos Poulantzas on Vimeo.
19.00-20.00 Συνεδρία 2η
Συντονιστής: Δημήτρης Αρκούδης (μέλος του Ομίλου Φίλων ΙΝΠ Θεσσαλονίκης)
Ομιλητές: Άκης Σακισλόγλου, δημοσιογράφος
Λουκάς Τσίπτσιος, Ms Ιστορίας, Paris1-ENS
Ημερίδα:Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη (Μέρος 3) from Institouto Nicos Poulantzas on Vimeo.
20.10-21.00 Συνεδρία 3η
Συντονίστρια: Έφη Παπαθεοδώρου(μέλος του Ομίλου ΙΝΠ Θεσσαλονίκης)
Ομιλητής/τρια: Αιμιλία Σαλβάνου, ιστορικός, διδάσκουσα στο ΕΑΠ
Παντελής Καλαϊτζίδης, Διευθυντής Ακαδημίας Θεολογικών Σπουδών Βόλου
21.00-21.30 Συμπεράσματα: Μιχάλης Μπαρτσίδης, Επιστημονικός Διευθυντής ΙΝΠ
Ημερίδα:Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη (Μέρος 4) from Institouto Nicos Poulantzas on Vimeo.
Ακούστε εδώ , τη συνέντευξη του Μιχάλη Μπαρτσίδη στο Ραδιόφωνο της ΕΡΤ3, για την Ημερίδα του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς «Θεσσαλονίκη, ο σκοτεινός Βαρδάρης – Από το περίκλειστο παρελθόν…. στην ανοιχτή πόλη».
