Τα τελευταία χρόνια, ένα ιδιαίτερα δυναμικό παγκόσμιο κίνημα για τα Κοινά (commons) αναδύεται σε πλήθος διαφορετικών τομέων. Διεκδικεί νέους ορισμούς για την αξία σε οικονομικό και βιοπολιτικό επίπεδο, αμφισβητώντας τη νεοφιλελεύθερη οικονομική και πολιτική τάξη. Η συζήτηση για τα Κοινά έχει ως κεντρικό άξονα την αναζήτηση ενός δρόμου πέρα από το κράτος και την αγορά που θα οδηγεί σε ένα εναλλακτικό και βιώσιμο μέλλον. Η σχετική δραστηριότητα είναι έντονη και στην Ελλάδα: ερευνητικά προγράμματα, εργαστήρια, φεστιβάλ με αποκλειστική έμφαση σε ιδέες και αξίες που εμφορούνται από αυτή την παράδοση, αλλά και πρακτικές εφαρμογές τους σε όλη τη χώρα από πλήθος ομάδων που λειτουργούν πρωτοβουλιακά και αυτοοργανωμένα. Η κουλτούρα των Κοινών διαρκώς διευρύνεται σε όλο και περισσότερες πτυχές τις καθημερινής ζωής με πρωτοβουλίες που εκτείνονται από το νερό, την ανοιχτή γνώση, την υγεία, τη βιώσιμη γεωργία και τους σπόρους, έως τα ψηφιακά κοινά και αναρίθμητους άλλους πόρους που συνιστούν την κοινή κληρονομιά της ανθρωπότητας.

Η θεματική των ‘Κοινών’ εντάσσεται στην ερευνητική ενασχόληση του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς τα τελευταία τέσσερα χρόνια με έμφαση  στο νερό και τη διαχείριση του, τα ψηφιακά κοινά και τις εφαρμοσμένες πολιτικές στον τομέα των Κοινών Αγαθών. Η ομιλία του D. Bollier έρχεται να συμπληρώσει την εικόνα εστιάζοντας στην επιτακτική ανάγκη επαναεπινόησης ενός νομικού πλαισίου για τα κοινά. Η ανάπτυξη του τομέα των Κοινών τόσο σε οικονομικό όσο και πολιτικό-κοινωνικό επίπεδο, αντιμετωπίζει σοβαρά εμπόδια στη βάση του ισχύοντος νομικού πλαισίου. Η λειτουργία των κρατών υπό την επικυριαρχία του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος σε καμία περίπτωση δεν ευνοεί –ενώ αντίθετα συχνά ποινικοποιεί- την εξάπλωση του χώρου που καταλαμβάνουν τα Κοινά στην οικονομική και κοινωνική σφαίρα. Η οικονομική ανάπτυξη επιδιώκεται μέσω αρπακτικών πρακτικών περίφραξης και οι κρατικές πολιτικές δεν κατέχουν τα θεσμικά και νομικά εργαλεία προκειμένου να αναγνωρίσουν –και να προστατεύσουν- την πραγματική αξία που παράγεται στον τομέα τον Κοινών, ακόμα και όταν αυτό συνιστά πολιτική επιλογή. Αυτά τα δεδομένα υποχρεώνουν όσες/ους υιοθετούν τις πρακτικές των Κοινών να μηχανευτούν ευρηματικούς τρόπους διείσδυσης στο νομικό πλαίσιο, όταν αυτό είναι δυνατό, προκειμένου να προστατεύσουν την ικανότητά τους να διαχειρίζονται από κοινού τους πόρους της κοινότητας.

Σύμφωνα με τον ομιλητή η νομιμοποίηση και η θεσμική ενσωμάτωση που προϋποθέτει η υποστήριξη των πρακτικών των Κοινών (commoning) συνιστά ένα νέο πεδίο έρευνας στον τομέα της νομικής επιστήμης. Στόχος η κατοχύρωση και ανάπτυξη νέων νομικών μορφών και αδειών στη βάση των Κοινών. Χρειαζόμαστε νέους τύπους αποτελεσματικών νομικών εργαλείων που θα βοηθήσουν στην ‘επώαση’, συντήρηση και υπεράσπιση των Κοινών. Ο Bollier υποστηρίζει ότι πρόκειται για μία ουσιώδης και απολύτως αναγκαία πρόκληση με την οποία πρέπει να αναμετρηθούμε αν στόχος μας είναι να φανταστούμε και να επινοήσουμε ένα δίκαιο τρόπο διακυβέρνησης της οικονομικής και κοινωνικής σφαίρας που θα λειτουργεί προς όφελος όλων.

Ο D. Bollier είναι ερευνητής και συγγραφέας πλήθους βιβλίων σχετικά με τα Κοινά – περιλαμβανομένου και του πρόσφατα εκδοθέντος στα ελληνικά ‘Κοινά, Μία σύντομη εισαγωγή’ (στα αγγλικά ‘Think like a Commoner’). Είναι συνιδρυτής του Commons Strategy Group, το οποίο συντονίζει τις πρωτοβουλίες σε διεθνές επίπεδο σχετικά με την ‘οικονομία των κοινών’ και Διευθυντής του Reinventing the Commons Program στο Schumacher Center for a New Economics (ΗΠΑ).

Πληροφορίες για την πρωτότυπη έκδοση του βιβλίου του θα βρείτε εδώ .
Η ελληνική έκδοση