3 Φεβρουαρίου 2014, Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών
Στις 3 Φεβρουαρίου, στο χώρο του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθηνών, πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση «Η διάλυση της δημόσιας υγείας: Κρίση, λιτότητα, αντιστάσεις», που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς σε συνεργασία με την ομάδα των Ανήσυχων Οικονομολόγων της Γαλλίας (EconomistesAtterrés). Στόχος της ομάδας των Ανήσυχων Οικονομολόγων είναι η διατύπωση εναλλακτικών λύσεων προς την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη αντίληψη, με την προσπάθειά τους να προσελκύει συχνά την προσοχή του των Γάλλων πολιτών αλλά και ΜΜΕ. Η εκδήλωση εντάχθηκε σε έναν κύκλο εννέα εκδηλώσεων για την κρίση και τις επιπτώσεις από αυτή, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε εννέα πρωτεύουσες της Ευρώπης από την ομάδα των Ανήσυχων Οικονομολόγων και άλλους φορείς.
Την εκδήλωση συντόνισε η Μαρίκα Φραγκάκη, μέλος του Δ.Σ του ΙΝΠ και της Συντονιστικής Επιτροπής των Ευρωπαίων Οικονομολόγων για μια Εναλλακτική Πολιτική στην Ευρώπη, η οποία στον πρόλογό της τόνισε ότι η υγεία έχει πάψει πλέον να αντιμετωπίζεται ως ανθρώπινο δικαίωμα. Όπως επισήμανε, η στασιμότητα ή και μείωση των δαπανών για την υγεία στις χώρες του ΟΟΣΑ αποδεικνύει ότι αλλάζει ο χαρακτήρας του συστήματος της δημόσιας υγείας και από καθολικό δικαίωμα μετατρέπεται σε υπηρεσία.
Στη συνέχεια, το λόγο πήρε η Ναταλί Κουτινέ, καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο ParisNord και μέλος της ομάδας των Ανήσυχων Οικονομολόγων. Αρχικά, η Ναταλί Κουτινέ αναφέρθηκε στην ανάπτυξη του εθνικού συστήματος υγείας στη Γαλλία από τη δεκαετία του 1980 έως το 2000, χρονική περίοδο στην οποία υπήρξε ανοδική πορεία των δαπανών για την υγεία. Σήμερα, παρατηρείται αντιστροφή της τάσης αυτής , καθώς οι μεταρρυθμίσεις που προτείνονται στη Γαλλία στοχεύουν στην προώθηση του ρόλου της ιδιωτικής ασφάλισης, όπως αποτυπώνεται στην πρόσφατη ψήφιση αντίστοιχων νομοθετημάτων προς αυτήν την κατεύθυνση. Επιπλέον, λόγω της μείωσης της κρατικής χρηματοδότησης για την υγεία διαπιστώνεται μειωμένη κάλυψη μιας σειράς θεραπειών και αποκλεισμός από τις ιατρικές παροχές για όλο και περισσότερους ασθενείς, εξαιτίας του τεράστιου οικονομικού κόστους.
Στη συνέχεια της ομιλίας της, η Ναταλί Κουτινέ παρουσίασε τις ανισότητες μεταξύ των διάφορων εθνικών συστημάτων υγείας στην ΕΕ, τονίζοντας με έμφαση ότι κεντρικό πρόβλημα αποτελεί η στέρηση του δικαιώματος πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, λόγω του διαχωρισμού του πληθυσμού σε εργαζομένους και ανέργους, κάτι που συνδέεται με τη φιλελεύθερη αντίληψη για την υγεία που τη θέλει συνυφασμένη με την δαπάνη. Για τη Ναταλί Κουτινέ η πολιτική αυτή πέρα από τις κοινωνικές επιπτώσεις που επιφέρει, είναι εσφαλμένη και από οικονομικής άποψης, καθώς η υγειονομική κάλυψη συνδέεται με την αυξημένη παραγωγικότητα και την οικονομική ανάπτυξη.
Έπειτα, το λόγο πήρε ο Γιάννης Μπασκόζος, γιατρός και μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αναφέρθηκε εισαγωγικά στα βασικά προβλήματα που παρουσίαζε το σύστημα υγείας στην Ελλάδα πριν την εφαρμογή της πολιτικής περικοπών. Τα κύρια ζητήματα που ανέδειξε ήταν η ανισότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας, η υποχρηματοδότηση του δημόσιου συστήματος υγείας, η έλλειψη πρωτοβάθμιας φροντίδας, το μεγάλο ποσοστό ιδιωτικών δαπανών για την υγεία, καθώς και η δημιουργία του καταναλωτικού τομέα της υγείας με τα νοσοκομεία «πολυτελείας» που στηρίζονται στα δημόσια ασφαλιστικά ταμεία. Σύμφωνα με τον ίδιο, στην Ελλάδα βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια ανθρωπιστική κρίση, κύρια αιτία της οποίας είναι η υποασφάλιση μιας και το 30% του πληθυσμού δεν έχει νόμιμο δικαίωμα πρόσβασης στις παροχές της υγείας. Παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με την κυρίαρχη αφήγηση, η υποβάθμιση των υπηρεσιών υγείας οφείλεται στο μεγάλο και αναποτελεσματικό κράτος, οι πολιτικές περιστολής των δημοσίων δαπανών συνετέλεσαν στην ολοκληρωτική καταστροφή του ήδη αποδιαρθρωμένου συστήματος υγείας Σύμφωνα με το Γιάννη Μπασκόζο, η ανάγκης υπέρβασης της ανθρωπιστικής κρίσης καθιστά το ζήτημα της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας κεντρικό για την προγραμματική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ.
Στη συνέχεια, ο Νικήτας Κανάκης, αντιπρόεδρος των Γιατρών του Κόσμου, ξεκίνησε λέγοντας πως το γεγονός ότι στην Ελλάδα καλούνται πλέον ανθρωπιστικές οργανώσεις που έως τώρα δραστηριοποιούνταν στον Τρίτο κόσμο, είναι από μόνο του απόδειξη παταγώδους αποτυχίας των όποιων παρεμβάσεων έχουν γίνει. Ενδεικτικά, ανέφερε ότι ενώ πριν το 2010 ο αριθμός των ελλήνων ασθενών που επισκέπτονταν τα ιατρεία των Γιατρών του Κόσμου ήταν 8%, σήμερα πλησιάζει το 60%. Για τον εκπρόσωπο των Γιατρών του Κόσμου το πρόβλημα δεν οφείλεται στην κρίση καθεαυτή, αλλά στις πολιτικές που εφαρμόστηκαν για την αντιμετώπισή της, οι οποίες αντί να παρέχουν δίχτυ προστασίας στους ανθρώπους που έχουν ανάγκη τους αποκλείουν μέσω ενός συστήματος υγείας που τιμωρεί τους πιο φτωχούς. Ο Νικήτας Κανάκης έκλεισε τη σύντομη εισήγησή του με την επισήμανση πως η πολιτική της βίαιης «μεταρρύθμισης» των συστημάτων υγείας που αντιλαμβάνεται την πρόνοια ως μη ανταποδοτική συναντάται στην Ελλάδα με τις παραδοσιακές ανεπάρκειες των κρατικών πολιτικών, δημιουργώντας ένα τοπίο που θυμίζει έντονα προηγούμενες δεκαετίες. Για τον ίδιο, η υπέρβαση αυτής της κατάστασης απαιτεί αντιστροφή της τάσης συρρίκνωσης των δαπανών για την υγεία, καλύτερη κατανομή των πόρων και έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα.
Τα βίντεο της εκδήλωσης βρίσκονται στην ιστοσελίδα του ΙΝΠ
Μυρτώ Βύζη