Κύκλος εκδηλώσεων

Κοινωνία, οικονομία & πολιτική στην μετα-covid19 εποχή

Διαδικτυακή εκδήλωση

Σύνταγμα, δημοκρατία και δικαιώματα σε καραντίνα;

Επιδράσεις της πανδημίας σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο

Τετάρτη 10 Ιουνίου 2020

Η πανδημία του covid19 και τα μέτρα καραντίνας που επιβλήθηκαν για την αποτροπή διάδοσης του ιού έθεσαν σε δοκιμασία τα συντάγματα, τους δημοκρατικούς θεσμούς και τα θεμελιώδη δικαιώματα σε πολλές χώρες του πλανήτη, όπως και στην Ελλάδα. Και μόνο το γεγονός του κατ’ οίκον – έστω και εθελούσιου ή με συναίνεση – περιορισμού τριών ή και περισσότερων δισεκατομμυρίων (!) ανθρώπων ανά τον κόσμο αποτελεί ένα πρωτοφανές γεγονός. Η αναστολή ή μετ’ εμποδίων λειτουργία των κοινοβουλίων, η ενίσχυση των έκτακτων αρμοδιοτήτων της εκτελεστικής εξουσίας, η αναστολή λειτουργίας των δικαστηρίων, η απαγόρευση μετακινήσεων και συναθροίσεων είναι φαινόμενα που δεν προσιδιάζουν, υπό κανονικές τουλάχιστον συνθήκες, σε δημοκρατικά καθεστώτα και, παρ’ όλα αυτά, υιοθετήθηκαν με τη συναίνεση των πολιτών σε όλες σχεδόν τις χώρες που βρέθηκαν αντιμέτωπες με κρούσματα covid19. Την ίδια στιγμή, βέβαια, δεν έλειψαν και οι περιπτώσεις όπου κυβερνήσεις όπως αυτή της Ουγγαρίας και του Βίκτορ Όρμπαν χρησιμοποίησαν την υγειονομική έκτακτη ανάγκη για την καταστρατήγηση της συνταγματικής νομιμότητας και της δημοκρατικής λειτουργίας του πολιτεύματος, ενώ μικρότερης κλίμακας περιστατικά αυταρχισμού παρατηρήθηκαν και σε άλλες χώρες, της Ελλάδας μη εξαιρουμένης. Παράλληλα, στο επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης η συζήτηση περί αρμοδιοτήτων των ευρωπαϊκών οργάνων (ιδίως της ΕΚΤ, με αφορμή την πρόσφατη απόφαση του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου), περί της δημοκρατικής νομιμοποίησης και του πολιτικού ελέγχου του “Πακέτου Ανασυγκρότησης” και, τελικά, περί των πολιτικών και θεσμικών παραμέτρων της ευρωπαϊκής ενοποίησης, επανακάμπτει με ανανεωμένη επικαιρότητα.

Ποια είναι τα πεδία έντασης που αναδείχθηκαν από την εμπειρία της πανδημίας; Είναι άραγε ασυμβίβαστη η προστασία της δημόσιας υγείας αφ’ ενός και των δημοκρατικών θεσμών και των δικαιωμάτων αφ’ ετέρου; Υπάρχει κίνδυνος μιας αυταρχικής στροφής της ελληνικής και των ευρωπαϊκών κοινωνιών την “επόμενη μέρα” μετά την πανδημία; Ποιες είναι οι θεσμικές και πολιτικές αντιστάσεις που πρέπει να αναπτύξουμε; Τι εργαλεία μας δίνει η νομική επιστήμη στην κατεύθυνση αυτή; Θα μπορούσε/θα έπρεπε η πανδημία να επιδράσει και στις κρατούσες αντιλήψεις για το σύνταγμα; Πώς αποτυπώθηκε κατά την περίοδο της κρίσης το θεσμικό και δημοκρατικό έλλειμμα στην Ευρωπαϊκή Ένωση; Και τι είδους απαντήσεις, πέραν της εθνικής αναδίπλωσης, και με συνταγματικά επιχειρήματα, θα μπορούσαν να υπάρξουν;

Ομιλητές/Ομιλήτριες :

  • Κώστας Δουζίνας, καθηγητής Νομικής και Πολιτικής Φιλοσοφίας, Κολέγιο Birkbeck, Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Πρόεδρος ΙΝΠ
  • Ακρίτας Καϊδατζής , επίκουρος καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
  • Ιφιγένεια Καμτσίδου, αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Συντόνισαν :

  • Νίκος Ξυδάκης, δημοσιογράφος, πρώην υπουργός
  • Δανάη Κολτσίδα, νομικός-πολιτική επιστήμονας, διευθύντρια ΙΝΠ