Η Κρίση των Δικτατοριών: Πορτογαλία – Ελλάδα – Ισπανία

Η στρατιωτική δικτατορία των συνταγματαρχών 1967-1974, ως ειδική μορφή Κράτους Εκτάκτου Ανάγκης, κατά τον Πουλαντζά δεν ήταν φασισμός, σε αντίθεση με το σύνολο σχεδόν των άλλων αναλύσεων που υποστηρίζουν ακριβώς το αντίθετο. Και τούτο διότι η Χούντα δεν ήταν κόμμα φασιστικό, όπως το ναζιστικό στη Γερμανία και το φασιστικό στην Ιταλία κατά τον Μεσοπόλεμο. Δεν είχε οργανώσει μάζες σε μηχανισμούς φασιστικού τύπου, δεν είχε δράσει ιδεολογικά και πολιτικά πριν την άνοδο των στρατιωτικών στην εξουσία, ούτε κατά τη διάρκεια της επταετίας. Έτσι, δεν είχε πετύχει τον εκφασισμό των κρατικών μηχανισμών, των συνδικάτων, των αντιπροσωπευτικών σωμάτων, μηδέ της αστικής μονοπωλιακής τάξης εξαιρουμένης. Ο Πουλαντζάς εστιάζει την προσοχή του όχι μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας, αλλά ξανοίγεται στον ευρωπαϊκό χώρο περιλαμβάνοντας στην ίδια τυπολογία της στρατιωτικής δικτατορίας την περίπτωση της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Οι διαφορές ανάμεσα στις τρεις στρατιωτικές δικτατορίες ορατές αλλά και οι ομοιότητες διδακτικές.

Ο Νίκος Πουλαντζάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε Νομικά και Κοινωνικές Επιστήμες στην Αθήνα, στη ΧαΙδελβέργη και στο Παρίσι. Έγινε καθηγητής Κοινωνιολογίας στο 8ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού και Διευθυντής Σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes. Εγκατεστημένος στη Γαλλία από το 1961, αυτοκτόνησε τον Οκτώβριο του 1979. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα βιβλία του: Οι κοινωνικές τάξεις στον΄σύγχρονο καπιταλισμό, Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις, Για τον Γκράμσι: Μεταξύ Σαρτρ και Αλτουσέρ, Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός, Φασισμός και Δικτατορία, Προβλήματα του σύγχρονου κράτους και του φασιστικού φαινομένου (μαζί με τους Ρ. Μίλιμπαντ και Ζ.-Π. Φάυ).