Φασισμός και Δικτατορία: Η Τρίτη Διεθνής αντιμέτωπη στον φασισμό

Το Φασισμός και Δικτατορία του Νίκου Πουλαντζά, είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα, αν όχι το σπουδαιότερο, που γράφτηκαν για την άνοδο του φασισμού στην Ιταλία και τη Γερμανία κατά τον Μεσοπόλεμο, την εμπέδωσή τους στην εξουσία και την άσκησή της από το ναζιστικό (Γερμανία) και το φασιστικό (Ιταλία) κόμμα. Πιο συγκεκριμένα, ο Πουλαντζάς προσπάθησε να δώσει απάντηση στο ερώτημα της τεράστιας κοινωνικής-αστικής και λαϊκής- βάσης του φασισμού. Ήτοι, ανέδειξε τη διαδικασία και το αποτέλεσμα του εκφασισμού των αντίστοιχων χωρών. Αυτός ο εκφασισμός ερμηνεύει τη συμπαράταξη φασισμού και κοινωνικού σώματος στους σκοπούς και τα μέσα. Χωρίς αυτή την ομοιογενοποίηση που επέφερε ο εκφασισμός, ούτε η Γερμανία ούτε η Ιταλία θα μπορούσαν να έχουν την τεράστια δύναμη που είχαν συγκεντρώσει στις παραμονές του πολέμου. Κι ούτε θα μπορούσαν να τον διεξαγάγουν με τον τρόπο που τον διεξήγαγαν, η μεν Ιταλία ώσπου κατέρρευσε στρατιωτικά (Ιούλιος-Σεπτέμβριος 1943), η δε Γερμανία ώσπου συντρίφτηκε ολοσχερώς στρατιωτικά τον Μάη του 1945 κάτω από τα συνδυασμένα πλήγματα, από Ανατολή και Δύση, των συμμαχικών στρατιών αλλά και των δυνάμεων της Αντίστασης των κατεχομένων ευρωπαϊκών χωρών.

Ο Νίκος Πουλαντζάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε Νομικά και Κοινωνικές Επιστήμες στην Αθήνα, στη Χαϊδελβέργη και στο Παρίσι. Έγινε καθηγητής Κοινωνιολογίας στο 8ο Πανεπιστήμιο του Παρισιού και Διευθυντής Σπουδών στην Ecole Pratique des Hautes Etudes. Εγκατεστημένος στη Γαλλία από το 1961, αυτοκτόνησε τον Οκτώβριο του 1979. Στην Ελλάδα κυκλοφορούν τα βιβλία του: Οι κοινωνικές τάξεις στον σύγχρονο καπιταλισμό, Πολιτική εξουσία και κοινωνικές τάξεις, Για τον Γκράμσι: Μεταξύ Σαρτρ και Αλτουσέρ, Η κρίση των δικτατοριών: Πορτογαλία – Ελλάδα – Ισπανία, Το κράτος, η εξουσία, ο σοσιαλισμός, Προβλήματα του σύγχρονου κράτους και του φασιστικού φαινομένου (μαζί με τους Ρ. Μίλιμπαντ και Ζ.-Π. Φάυ).