Ο χώρος στην αριστερή σκέψη

Το βιβλίο αυτό έχει προκύψει από τη σειρά τεσσάρων ομότιτλων σεμιναρίων που έγιναν τον Φεβρουάριο 2003 στο φιλόξενο Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς, στο πλαίσιο των Σεμιναρίων του Πουλαντζά και επαναλήφθηκαν στα Σεμινάρια της Ερμούπολης το 2006. Πρόθεση των τότε σεμιναρίων, αλλά και αφορμή να παρουσιαστούν σήμερα σε μορφή βιβλίου, ήταν και είναι να συμβάλουν σε μια θεωρητική και συγκριτική με τις διεθνείς εμπειρίες συζήτηση αυτών που συμβαίνουν καθημερινά στις πόλεις και στις περιφέρειες που ζούμε, στην οποία η ανανεωτική ριζοσπαστική Αριστερά στην Ελλάδα έχει μια σημαντική συνεισφορά. Ταυτόχρονα, φιλοδοξία μας είναι η εισαγωγή του χώρου στην ευρύτερη προβληματική της Αριστεράς, η οποία συχνά αδιαφορεί για τη χωρικότητα των κοινωνικών σχέσεων ή την υποβιβάζει στον υλικό και μόνο χώρο.

Στο βιβλίο αυτό δεν κάνουμε μια γενική και εξαντλητική αναφορά στην ιστορία των ιδεών για το χώρο, ούτε μια φιλοσοφική αναδρομή στην έννοια του χώρου. Εστιάζουμε στην αριστερή σκέψη για το χώρο επιχειρώντας ένα είδος συνθετικής (“εσωτερικής” και “εξωτερικής”) αριστερής ιστοριογραφίας. Ένα τέτοιο εγχείρημα θα απαιτούσε εκτεταμένη διερεύνηση, την οποία το βιβλίο ανοίγει χωρίς να εξαντλεί. Αφετηρία για μια αριστερή προσέγγιση της έννοιας του χώρου και της υπόστασής του ως χωρικότητας είναι η αναγνώριση ότι ο χώρος δεν είναι κάτι έξω από την κοινωνία, κάτι που περιμένει κάπου εκεί έξω να ανακαλυφθεί, αλλά ότι ο χώρος παράγεται από την κοινωνία, εμπεριέχει τις, και εμπεριέχεται στις, κοινωνικές σχέσεις και γι’ αυτό είναι βαθύτατα πολιτικός. Οι κοινωνίες μέσω συγκεκριμένων, συχνά συγκρουσιακών σχέσεων δημιουργούν όχι μόνο την ιστορία τους αλλά και τους χώρους τους -υλικούς, σχεσιακούς, συμβολικούς και βιωμένους- όμως σε συνθήκες που δεν τις έχουν επιλέξει οι ίδιες.