10-11 Ιουνίου 2014, Αθήνα

Το Ίδρυμα Ρόζα Λούξεμπουργκ-Παράρτημα Ελλάδας, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς διοργάνωσαν ανοιχτή εκδήλωση και δύο κλειστά εργαστήρια υπό τον τίτλο: «ΕΣΕΙΣ ΤΙ ΞΕΡΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ TTIP; Η Διατλαντική σχέση Εμπορίου και Επενδύσεων και οι συνέπειές της».

Η ανοιχτή εκδήλωση πραγματοποιήθηκε στις 10 Ιουνίου, στο Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθηνών, με βασικούς ομιλητές τις καλεσμένες των δύο Ινστιτούτων Ούλρικε Χέρμαν (δημοσιογράφος της die Tageszeitung, Βερολίνο) και Ντέμπυ Μπάρκερ (διευθύντρια διεθνούς προγράμματος στο Center for Food Safety, Ουάσινγκτον, ΗΠΑ) και τον Σάββα Ρομπόλη (επιστημονικός διευθυντής του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ, ομότιμος καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο).

Η Ούλρικε Χέρμαν απηύθυνε ευθεία πρόσκληση προς το Ελληνικό Κοινοβούλιο να μην επικυρώσει τη συμφωνία όποτε αυτή έρθει προς ψήφιση. Αντιθέτως, επεσήμανε πως η καγκελάριος Μέρκελ εμφανίζεται υπέρμαχος της εν λόγω συμφωνίας, καθώς έχει ήδη εξασφαλίσει την εξαίρεση του γερμανικού χρηματο-οικονομικού τομέα. Παρ΄ όλα αυτά, θεωρείται και πάλι δύσκολο να περάσει η ΤΤΙΡ από το γερμανικό κοινοβούλιο, αν δεν απαλείφουν οι ρήτρες για την προστασία των επενδυτών. Στη συνέχεια υπογράμμισε ότι η προωθούμενη συμφωνία δεν πρόκειται να δώσει ώθηση στο εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ, ούτε θέσεις εργασίας, σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησε η Κομισιόν. Εντόπισε τρία βασικά προβλήματα: α) την προκλητική μυστικότητα των διαπραγματεύσεων και την ουσιαστική απουσία κειμένων διαβούλευσης, β) την πρόβλεψη να προχωρήσει η συνθήκη σε δύο φάσεις, την εύκολη και τη δύσκολη και γ) τις ρήτρες προστασίας των επενδυτών, οι οποίοι όταν θα κρίνουν ότι άσχετες αποφάσεις της χώρας που έγινε η επένδυση θίγουν τα προσδοκώμενα κέρδη τους, θα μπορούν να προσφεύγουν σε ένα ad hoc 3μελές διαιτητικό δικαστήριο, που θα συγκροτείται από δικαστές που θα προέρχονται από ένα σώμα 45 δικηγόρων. Δηλαδή, αν μια κυβέρνηση αυξήσει τον κατώτατο μισθό, τότε ο επενδυτής της ΤΤΙΡ μπορεί να προσφύγει και να ζητήσει αποζημίωση από το κράτος για τα κέρδη που θα χάσει. Σημειωτέον ότι οι εγχώριες εταιρίες που δεν θα διέπονται από τις διατάξεις της ΤΤΙΡ θα μπορούν να ανοίγουν έδρα στις ΗΠΑ και να απολαμβάνουν έτσι και πάλι την «προστασία» της ΤΤΙΡ.

Η Ντέμπυ Μπάρκερ προειδοποίησε ότι η ΤΤΙΡ βάζει τέλος στους φραγμούς που υπάρχουν απέναντι στην ασυδοσία των εταιριών, καταργεί τα πρότυπα προστασίας των καταναλωτών και μέσα από μια αμφιλεγόμενη γλώσσα των διαπραγματεύσεων και των κειμένων ακυρώνει όλες οι κανονιστικές ρυθμίσεις για το περιβάλλον. Ανέφερε ότι επιδιώκεται να δημιουργηθεί ένα Συμβούλιο Ρυθμιστικής Συνεργασίας για τα πάντα (τρόφιμα, τράπεζες κλπ) και ότι στο πλαίσιο της NAFTA (North America Free Trade Agreement) υπάρχει ήδη ο μηχανισμός προσφυγών. Στη συνέχεια διατύπωσε έντονους φόβους ότι επίκειται η κατάργηση της «αρχής της προφύλαξης», δηλαδή των υψηλών προδιαγραφών ασφαλείας που ισχύουν στην Ευρώπη, και η αντικατάστασή τους με την αμερικάνικη πρακτική που συνίσταται στο ότι πρέπει να αποδείξεις ότι κάτι είναι επιβλαβές, αλλιώς κυκλοφορεί ελεύθερα στην αγορά. Σημειωτέον ότι οι αμερικανικές εταιρίες δεν τηρούν ούτε τα πρότυπα που ισχύουν στις ΗΠΑ.

Ο καθηγητής Σάββας Ρομπόλης, υποστήριξε ότι η ΤΤΙΡ δεν είναι μια απλή εμπορική συμφωνία σαν τις άλλες, αλλά μια γεωοικονομική και γεωπολιτική επιλογή που αποβλέπει: Πρώτον, στο να δημιουργηθούν συνθήκες για την προμήθεια φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη από την Αμερική. Δεύτερον, στη μεταφορά της ενεργού ζήτησης εκτός του καπιταλιστικού κέντρου, που αποτελεί μια νεο-αποικιοκρατική προσέγγιση. Τρίτον, στο να διευκολύνει την αποδυνάμωση του κράτους και την επικυριαρχία των αγορών. Έτσι, ενώ στην χρηματο-οικονομική κρίση του 2008 οι τράπεζες επιβλήθηκαν στο κράτος, τώρα περνάμε στη νέα φάση της παγκοσμιοποίησης, όπου θα επικυριαρχούν οι αγορές. Ο Ρομπόλης επεσήμανε ότι η ΤΤΙΡ μπαίνει πλέον στο χώρο των κρατικών οντοτήτων.

Πρόκειται για «το ΝΑΤΟ του Εμπορίου» όπως εύστοχα ομολόγησε ο Αμερικανός πρέσβης στην ΕΕ. Στη συζήτηση διατυπώθηκαν ελπίδες ότι η συμφωνία ΤΤΙΡ θα μπλοκαριστεί στα εθνικά κοινοβούλια της Ευρώπης ή ότι η Γερμανία δεν θα αποδεχθεί τις ρήτρες προστασίας των επενδυτών. Αλλά και στις ΗΠΑ το Κογκρέσο θα συναντήσει την αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών, αλλά η προοπτική να εισβάλουν στον ενεργειακό, στον χρηματο-οικονομικό και στον πολιτιστικό τομέα της Ευρώπης, θα οδηγήσει σε fast track αποφάσεις. Πάντως, επισημάνθηκε ότι αν αποτύχει η ΤΤΙΡ, οι ΗΠΑ δεν θα επιδιώξουν ξανά μια τέτοια συνθήκη.

Στις 10 Ιουνίου οργανώθηκε κλειστό εργαστήριο για δημοσιογράφους και στις 11 Ιουνίου κλειστό εργαστήριο για συνεργάτες βουλευτών στην αίθουσα συνεδριάσεων της ΕΣΕΕ. Οι συμμετέχουσες και οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για την ΤΤΙΡ και τις επιπτώσεις της και είχαν την ευκαιρία να συζητήσουν με τις δύο εισηγήτριες, καθώς και με συνεργάτριες και συνεργάτες των δύο ιδρυμάτων για διάφορες πλευρές της συμφωνίας αυτής. Η Ούλρικε Χέρμαν έκανε μια ενημερωτική εισαγωγή και έδωσε μια σύντομη περιγραφή της συμφωνίας και των τομέων που επηρεάζει. Η Ντέμπυ Πάρκερ εστίασε στο διογκούμενο κίνημα αντίστασης στις ΗΠΑ και στις επιπτώσεις της ΤΤΙΡ στην καθημερινή ζωή, με έμφαση στο θέμα των τροφίμων. Τέλος, συνεργάτες των δύο ιδρυμάτων έδωσαν μια εικόνα για την οργάνωση της αντίστασης σε άλλες χώρες της Ευρώπης.

Στόχος των δύο σεμιναρίων ήταν η διάχυση της πληροφορίας σχετικά με την ΤΤΙΡ, η τεκμηρίωση των επιχειρημάτων μας καθώς και η δικτύωση, προκειμένου να αρχίσει να οργανώνεται και στην Ελλάδα η αντίσταση, τόσο από την κοινωνία των πολιτών όσο και από τα κόμματα, στο πολιτικό επίπεδο. Σημειώνεται ότι στις συμμετέχουσες και τους συμμετέχοντες δόθηκε φάκελος με πλούσιο υλικό τεκμηρίωσης προερχόμενο από διεθνή ερευνητικά Ινστιτούτα.

Οι ομιλίες της εκδήλωσης βρίσκονται στην ιστοσελίδα του Ινστιτούτου Νίκος Πουλαντζάς.

Δώρα Κοτσακά